Pompa ciepła w nowym i starym domu – na jakie rozwiązanie się zdecydować?

Dla kogo pompa ciepła to dobre rozwiązanie?

Ekologiczne pompy ciepła stanowią obecnie idealną alternatywę dla tradycyjnych rozwiązań, ciesząc się coraz większym zainteresowaniem osób na całym świecie. Przy czym rosnąca z roku na rok popularność tych urządzeń grzewczych wykorzystujących odnawialne źródła energii (pompa ciepła czerpie z nich 75 proc. energii, a tylko pozostałe 25 proc. z sieci) nie wynika jedynie z troski o środowisko naturalne. Wybór właśnie tego źródła ciepła może być podyktowany różnymi potrzebami, w tym oszczędnością i wygodą. Pompy ciepła to obecnie najbardziej efektywny i najoszczędniejszy sposób nie tylko na uzyskanie ciepłej wody użytkowej, ale i ogrzewanie oraz chłodzenie pomieszczeń. Urządzenia te bowiem wyróżniają się wysokim współczynnikiem COP (oscyluje on zazwyczaj w zakresie zakresie od 3,5 do 5,5) oraz najwyższą klasą energetyczną wśród urządzeń grzewczych (A++ i A+++). Pompy ciepła będą idealnym rozwiązaniem dla osób, które:

• cenią sobie czystość oraz komfort i wygodę – jej właściciel może już na zawsze zapomnieć o kurzu i brudzie, który towarzyszy tradycyjnej kotłowni (nie musi usuwać popiołów i kondensatów). Ponadto jest to urządzenie praktycznie bezobsługowe (jedyne co trzeba zrobić to ustawić regulator i dostosować pracę instalacji do indywidualnych potrzeb użytkowników domu) oraz nie wymaga dużych nakładów na przeglądy czy serwis. Nie trzeba również tracić czasu na szukanie paliwa o dobrej jakości za przystępną cenę, co w przypadku niektórych źródeł ciepła jest zasadniczą kwestią wpływająca nie tylko na koszt samego ogrzewania, ale i trwałość kotła oraz jego awaryjność;
• poszukują oszczędności – istotnym czynnikiem, którym kierują się inwestorzy jest możliwość korzystania z domu, który nie generuje wysokich kosztów eksploatacyjnych, szczególnie teraz kiedy rosną ceny takich paliw jak: gaz, olej opałowy, czy węgiel (nie trudno jest sobie wyobrazić jakie rachunki w przyszłości będą płacić osoby ogrzewające dom paliwami kopalnymi). Zaletą nowoczesnych pomp ciepła jest to, że zapewniają one niższe koszty eksploatacji niż kocioł gazowy (gruntowa pompa ciepła nawet 50 proc., a powietrzna pompa ciepła o 30-45 proc., w przypadku instalacji płaszczyznowych);
• nie mogą skorzystać z sieci gazowniczej (nie wszyscy są też zwolennikami zbiorników na gaz płynny ze względu na ich dyskusyjne walory estetyczne);
• chcą skorzystać z możliwości dofinansowania do pompy ciepła, ponieważ podobnie jak w przypadku innych urządzeń korzystających z OZE, takich jak chociażby fotowoltaika, również stosowanie pomp ciepła jest wspierane przez politykę Unii Europejskiej oraz dofinansowywane z funduszy unijnych;
• pragną szybkiego zwrotu inwestycji – ponieważ w tym przypadku realny czas zwrotu poniesionych nakładów inwestycyjnych wynosi 5-8 lat w porównaniu do tradycyjnych kotłowni na olej opałowy, gaz płynny, czy też ogrzewania elektrycznego);
• chciałyby podnieść prestiż i wartości swojego domu. Znacznie łatwiej jest bowiem sprzedać nieruchomość z niskimi kosztami utrzymania. Warto tu zauważyć, że pompy ciepła cechują się długą żywotnością (przy odpowiedniej instalacji do 50, a nawet 80 lat);
• dzięki połączeniu pompy ciepła z panelami fotowoltaicznymi chcą całkowitego uniezależnienia się od coraz wyższych cen prądu oraz zmniejszenia kosztów utrzymania nieruchomości do minimum (w tym przypadku nawet o 90-95 proc. w skali roku). Przy czym, kompatybilny system grzewczy o efektywności dochodzącej nawet do klasy A+++, tworzy połączenie pompy ciepła z rekuperacją i fotowoltaiką. Rozwiązanie takie to doskonała inwestycja na przyszłość, kiedy wraz z przejściem na emeryturą, dochody gwałtownie spadają;
• są właścicielami nowo wybudowanych domów i chcą postawić na nowoczesne oraz ekologiczne źródła ogrzewania oraz niższe koszty budowy domu (odchodzą w tym przypadku wydatki związane m.in. z kominem spalinowym, kotłownią, magazynem na opał lub instalacją gazową);
• są właścicielami starszych nieruchomości poddawanych termomodernizacji, chcącymi poprawić efektywność istniejących systemów grzewczych. Pompa ciepła może bowiem stanowić zarówno jedyne źródło ciepła, jak i też współpracować z istniejącym urządzeniem grzewczym (np. kotłem na olej opałowy), zmniejszając tym samym zużycie tradycyjnych paliw oraz obniżając koszty ogrzewania domu (może być też awaryjnym źródłem ciepła).

Warunki związane z wprowadzeniem w życie przepisów WT 2021

Należy tu również dodać, że dostępne na rynku pompy ciepła doskonale spełniają swoją rolę nie tylko w domach jedno- i wielorodzinnych, ale i w budynkach komercyjnych oraz użyteczności publicznej. Inwestor, który zdecyduje się na ich zakup może wybierać spośród szerokiej oferty zarówno powietrznych, gruntowych, jak i pomp ciepła służących jedynie podgrzewania c.w.u. Wracając jednak do pomp ciepła w nowym budownictwie, to jak wynika z analiz Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła, zwłaszcza w obszarach miejskich i podmiejskich są one technologią pierwszego wyboru (instalowane są w ok. 20 proc. nowych domów). Tak wysoki wzrost zainteresowania w Polsce, szczególnie powietrznymi pompami ciepła (tylko w 2022 roku sprzedano ich łącznie 203.300 szt.) jest wynikiem zarówno większej świadomości ekologicznej Polaków, jak i trosk troski o stan ich domowego budżetu.

Z pewnością również, na przyszły wzrost zainteresowania pompami ciepła wpływ będzie mieć Europejski Zielony Ład, zakładający osiągnięcie neutralności klimatycznej UE do 2050 roku. Zgodnie z planami, które się w nim znalazły, urządzenia te tylko do 2030 roku zainstalowane mają być w ok. 40 proc., a do 2050 roku w 70 proc. budynków mieszkalnych. Od początku 2021 roku obowiązują w Polsce Warunki Techniczne 2021, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dotyczą one zarówno inwestorów, którzy otrzymali pozwolenie na budowę jak i tych, którzy mają dopiero w planach rozbudowę bądź modernizację starego domu. Znacznemu zaostrzeniu uległy zalecenia dotyczące energooszczędności budynków, przy czym największa rewolucja dotyczy kwestii związanej z wyborem odpowiedniego systemu grzewczego. Należy tu bowiem wziąć pod uwagę wymianę nieefektywnych źródeł ciepła (takich jak kotły węglowe czy olejowe) i zastąpienie ich tymi, które wykorzystują odnawialne źródła energii. Od 2021 roku wskaźnik Ep nie może przekraczać 70 kWh/ (m²/rok) i mogą spełnić go dwa systemy grzewcze:

• pompy ciepła w połączeniu z fotowoltaiką;
• kotły na biomasę (sprawdźcie: co opłaca się bardziej pellet czy pompa ciepła).

Pompa ciepła w nowym budownictwie

Najczęściej gdy mówimy o pompach ciepła, to skupiamy się na ich instalacji w nowo powstających budynkach. W przeglądanych katalogach reklamowych domów jednorodzinnych, zarówno tych sprzedawanych na nowo powstających osiedlach, jak i budowanych na zlecenie klienta, coraz częściej można znaleźć oferty dotyczące montażu pomp ciepła w standardzie. Oczywiście, ich wybór nie jest aktualnie wymogiem, jednak wiele korzyści przemawiających za pompami ciepła sprawia, że cieszą się one rosnącym zainteresowaniem zwłaszcza w nowoczesnym, energooszczędnym i pasywnym budownictwie. Aby jednak instalacja tego źródła ciepła była ekonomiczna i efektywna, to należy dopasować moc pompy ciepła do potrzeb domu i jego mieszkańców. Tak ważne jest zatem powierzenie tego zadania wykwalifikowanym instalatorom (zachęcamy do skorzystania z naszego rankingu najlepszych ofert i firm montujących pompy ciepła), a w późniejszym czasie dbanie o okresowe kontrolowanie i serwisowanie zakupionego urządzenia.

Budując dom można od razu przygotować go do montażu pompy ciepła

Pompy ciepła są na ten moment najbardziej opłacalnym źródłem ciepła. Najwyższym współczynnikiem efektywności COP wynoszącym średnio 4,8 charakteryzują się pompy ciepła gruntowe, niższym zaś powietrzne pompy ciepła, średnio bez ekstremum, jest to 3,6-4. Pompy ciepła ze względu na niższe koszty polecane są zatem nie tylko jako alternatywa dla ogrzewania olejem opałowym czy gazem płynnym, ale nawet i gazem ziemnym czy pelletem. Jest to rozwiązaniem, które doskonale sprawdzi się w domach energooszczędnych, o małym zapotrzebowaniu na ciepło, im bowiem budynek jest „cieplejszy”, tym niższe będą koszty jego ogrzewania. Co ważne, mając w planach budowę domu, można od razu przygotować go do montażu pompy ciepła. W jaki sposób?

Po pierwsze – dbając o odpowiednią termoizolację w domu z pompą ciepła

Bez względu na zastosowaną technologię, im większa izolacyjność budynku, tym mniejsze są straty ciepła jakie trzeba następnie uzupełnić w sezonie grzewczym. Również w przypadku pompy ciepła, termoizolacja domu będzie warunkować jej sprawność. Co to oznacza w praktyce? Otóż to, że nawet duży, ale dobrze zaizolowany budynek, będzie znacznie łatwiej ogrzać ekologiczną pompą ciepła niż mniejszy z gorszymi parametrami przewodzenia ciepła.

Należy tu również podkreślić, że termoizolacyjność budynku jest jednym z czynników decydujących o kwestii doboru urządzenia (jego wielkości i mocy). To z kolei decyduje o kosztach całej inwestycji. Im lepiej zaizolowany dom, bez nadmiaru mostków termicznych, tym szybciej zwraca się inwestycja w pompę ciepła. Tak więc, nakłady poniesione na ocieplenie domu mają realne przełożenie na późniejsze oszczędności w domu z zainstalowaną pompą ciepła. W innym przypadku urządzenie to owszem, będzie spełniać swoją funkcję, jednak może okazać się, mniej wydajne i nie pracować w zakresie podanym przez producenta pompy ciepła.

Po drugie – dbając o odpowiednią instalację grzewczą

Pompa ciepła nie wytwarza ciepła, lecz przenosi je z otoczenia budynku (powietrza, gruntu, wody) do źródła górnego. Aby jednak zapewnić sprawność całego systemu, konieczne jest dobranie odpowiednio wydajnego źródła dolnego i wykonanie tzw. źródła górnego (instalacji grzewczej w budynku), w taki sposób, aby mogło ono w pełni spożytkować dostarczaną przez pompę ciepła wodę grzewczą. Dlatego, już na etapie prac budowlanych dobrze jest mieć na uwadze to, że w większości pompy ciepła to urządzenia niskotemperaturowe, które podobnie zresztą jak kotły kondensacyjne, najlepiej współpracują z niskotemperaturowymi układami płaszczyznowymi
Im mniejsza będzie różnica temperatury pomiędzy źródłem dolnym, a górnym, tym większa będzie moc i efektywność pompy ciepła oraz niższe koszty eksploatacyjne.

W związku z tym, decydując się na pompę ciepła w domu jeszcze na etapie budowy, znacznie łatwiej jest zaplanować ogrzewanie podłogowe, niż zamontować je w budynku, w którym funkcjonuje ogrzewanie grzejnikowe lub układ łączony (więcej na ten temat w artykule: pompa ciepła i ogrzewanie podłogowe – co warto wiedzieć?). Uwzględnione w projekcie domu rozwiązanie mogą w znaczny sposób poprawić funkcjonalność grzewczą, zmniejszając odstęp między rurami grzewczymi i zwiększając średnicę rur (oczywiście zwiększa to koszt wykonania, jednak dzięki efektywnej pracy pompy ciepła, wydatek ten zwraca się stosunkowo szybko). Ponadto dochodzi też do podzielenia pętli na mniejsze lub tworzenia sekcji o znacznie większych rozmiarach. Również w pomieszczeniach, w których powierzchnia podłogi jest niewielka, z racji tego, że zakrywa ją wanna i brodzik – lepiej jest zdecydować się na inny typ ogrzewania płaszczyznowego (sufitowe lub ścienne).

Po trzecie – decydując się na wybór odpowiedniego rodzaju pompy ciepła

Podejmując decyzję o wyborze pompy ciepła, jako źródła ogrzewania, konieczne jest również określenie tego, jaki rodzaj pompy ciepła wybrać – gruntową czy wodną. Przy czym to właśnie w dopiero budowanym domu, gdy działka nie jest jeszcze zagospodarowana, inwestor ma znacznie większą swobodę w wyborze urządzenia. Warto jednak pamiętać, że to właśnie grunt jako tzw. dolne źródło ciepła, jest stabilniejszy od powietrza zewnętrznego. Dzięki temu, gruntowa pompa ciepła jest wydajniejsza i tańsza w eksploatacji od pompy powietrznej, której sprawność uzależniona jest od temperatury panującej na zewnątrz budynku. Jej instalacja wiąże się jednak z koniecznością przeprowadzenia odwiertów, które podnoszą koszt inwestycji lub też posiadania dużej działki, w przypadku gdy podjęta zostanie decyzja o montażu kolektorów poziomych, a nie pionowych (niezbędne jest do tego wygospodarowanie kilkuset metrów terenu).

Natomiast osoby posiadające małą lub już zagospodarowaną działkę częściej wybierają montaż powietrznej pompy ciepła, która nie wymaga instalacji po stronie źródła dolnego. W jej przypadku bowiem wystarczają tylko wentylatory przetłaczające powietrze. To wszystko sprawia, że ten rodzaj inwestycji wymaga znacznie niższych nakładów finansowych. Najlepiej jednak dobór optymalnego dla danej nieruchomości rozwiązania, pozostawić profesjonalnej firmie, która przeprowadzi analizę zapotrzebowania budynku na energię cieplną i weryfikację możliwości pompy ciepła.

Po czwarte – uwzględniając miejsce na pompę ciepła

W porównaniu z kotłami węglowymi, olejowymi czy gazowymi, pompa ciepła może być zainstalowana niemal w dowolnym pomieszczeniu domu jednorodzinnego. Wszystko przez to, że nie musi ona spełniać wymogów przeciwpożarowych, ani tych dotyczących wentylacji. Tak więc jeśli zdecydujemy się na montaż kompaktowej pompy ciepła (tzn, jeśli w jednej obudowie mieści ona wszystkie niezbędne komponenty), to odpadają nam koszty związane z kotłownią. Może nią być bowiem prawie każde miejsce w domu (wyjątkiem są pomieszczenia mieszkalne przeznaczone do stałego pobytu ludzi, takie jak np. sypialnie).

Dużą zaletą jest w tym przypadku to, że większość pomp ciepła dzięki nowoczesnemu i ponadczasowemu wzornictwu, nie będzie zakłócać estetyki pomieszczenia gospodarczego, strychu, czy garderoby. Dobrze jednak, przed wybraniem dla niej odpowiedniego miejsca, uwzględnić takie czynniki jak:

• wielkość całego systemu;
• komfortowy dostęp do głównych podzespołów w razie ewentualnej awarii;
• generowany przez urządzenie hałas (więcej na ten temat w artykule: jakie wymagania powinna spełniać kotłownia z pompą ciepła?).

Należy tu również podkreślić, że dzięki inwestycji w pompę ciepła odpadną nam także koszty związane z kominem spalinowym czy magazynem (a w przypadku ogrzewania gazowego – instalacji gazowej).

Pompa ciepła w starym domu

Znacznie łatwiej jest dobrać zarówno odpowiednią moc pompy ciepła jak i zastosować niskotemperaturowy system ogrzewania podłogowego jeszcze na etapie budowy domu. Ponadto nowe budynki są bardzo dobrze zaizolowane, dzięki czemu doskonale sprawdzą się w nich urządzenia o niższej mocy, co ma wpływ na obniżenie początkowych kosztów inwestycji. Nie oznacza to oczywiście, że montaż pompy ciepła w istniejącym już kilkunastoletnim lub kilkudziesięcioletnim domu nie jest możliwy ani opłacalny. Ważne jest jednak, aby przed wyborem tego rozwiązania zwrócić uwagę na kilka istotnych czynników. Jakich? Otóż:

Wybór jakiej pompy ciepła będzie lepszy w przypadku pompy ciepła w nowym domu – powietrznej czy gruntowej?

Jak już wspomniane to było wcześniej, decydując się na pompę ciepła w pierwszej kolejności trzeba wybrać rodzaj pompy ciepła. Przy czym teoretycznie, w istniejącym już domu, w grę wchodzą wszystkie rodzaje instalacji po stronie źródła dolnego. Jak to jednak w życiu bywa, priorytetem w takim wypadku na pewno będzie ograniczenie prac na zagospodarowanej już działce. Dlatego najczęściej wybieranym wówczas typem urządzenia jest powietrzna pompa ciepła, której jednostka zewnętrzna nie wymaga dewastacji terenu wokół budynku i zajmuje niewiele miejsca, tak jak w przypadku montażu gruntowego wymiennika ciepła w dowolnej formie.

Z tego też względu, powietrzne pompy ciepła nadają się na każdą, choćby najmniejszą działkę. Ponadto argumentem przemawiającym za tym wyborem jest nie tylko chęć ocalenia przydomowego ogródka, ale i fakt, że nie trzeba płacić za instalację po stronie źródła dolnego oraz nie ma problemu z doborem jego wielkości. Nieprawidłowo bowiem dobrany wymiennik gruntowy może przynieść więcej szkód niż pożytku. Zbyt duży wydłuży czas zwrotu z inwestycji, natomiast zbyt mały wymiennik nie będzie w stanie odebrać od gruntu wystarczającej do ogrzania pomieszczeń ilości ciepła, przez co cały system nie będzie ogrzewać budynku w oczekiwanym przez użytkowników stopniu.

Zmniejszenie strat ciepła w starym domu

Pompa ciepła w starym domu może przynieść tyle samo korzyści, co w przypadku nowych budynków. Aby tak jednak było, należy dostosować nieruchomość do nowszej technologii grzewczej, po to by działanie urządzenia było optymalne, a uzyskane ciepło nie zostało szybko utracone. Dlatego też, w pierwszej kolejności wskazane jest ograniczenie strat ciepła w budynku. Zanim więc na miejscu zjawi się firma odpowiedzialna za montaż pompy ciepła, należy sprawdzić straty ciepła w przeliczeniu na 1 metr kwadratowy, a następnie zadbać o to, by zminimalizować ryzyko utraty ciepła w budynku. Oznacza to przede wszystkim przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych obejmujących m.in. takie działania jak:

• izolacja dachu lub stropu (jeśli poddasze jest nieużytkowe);
• ocieplenie ścian zewnętrznych;
• wymianę starych okien i drzwi zewnętrznych na nowe;
• montaż rekuperacji (wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła).

Wykonanie tych niezbędnych prac przed montażem pompy ciepła zwiększy nie tylko późniejszą skuteczność ogrzewania, ale i sprawi, że budynek będzie potrzebował mniej ciepła, co z kolei oznacza zakup pompy ciepła o niższej mocy (jest ona tańsza i nie pociąga wysokich wydatków związanych z obsługą i konserwacją). Ponadto jeśli inwestor zdecydował się na gruntową pompę ciepła, to również mniejsze może być jej źródło dolne, co także oznacza niższe koszty jego wykonania. Z tego względu, przed zakupem urządzenia trzeba zastanowić się, jaką część posiadanych środków warto przeznaczyć na termomodernizację, a jaką na samo urządzenie. W tym celu wskazane jest zlecenie fachowcom audytu energetycznego (oczywiście jego koszt to kilka procent wartości przyszłej inwestycji, jednak dzięki niemu będzie można wydać pieniądze w optymalny sposób).

Dopiero po pracach termomodernizacyjnych można stwierdzić, że pompa ciepła jest, jako jedyne źródło ogrzewania z pewnością godna rozważenia. Ponieważ dom mimo, że stary, często po dodatkowym ociepleniu traci energię na poziomie nowego obiektu. Co natomiast w przypadku, kiedy w budynku nie przeprowadzono termomodernizacji? Wówczas wymagana moc grzewcza dla takich obiektów jest o 50, a nawet 100 proc. większa niż tych po termomodernizacji. Z tego też powodu, wymagana pompa ciepła byłaby zbyt duża i nieopłacalna zarówno w zakupie, jak i eksploatacji.

Można ją jednak wtedy wykorzystać jako dodatkowe źródło ogrzewania (w tzw. układzie biwalentnym), które pracować będzie przez większość okresu grzewczego, kiedy nie ma silnych mrozów (w takim przypadku zainstalowanie powietrznej pompy ciepła pozwala na dużą redukcję kosztów ogrzewania – nawet o około 60 proc.). Jest to jednak zawsze rozwiązanie kompromisowe (oczywiście pod warunkiem niskich strat ciepła), lepiej jednak zmodernizować izolację budynku i tym samym mocno zmniejszyć stratę ciepła na m². Innym ciekawym rozwiązaniem jest też wykorzystanie pompy ciepła do podgrzewania wody użytkowej (tu sprawność jest równie wysoka jak dla budynku nowego.

Czy stara instalacja będzie miała sens w przypadku pompy ciepła?

W przypadku starych domów trzeba również zwrócić uwagę na system grzewczy, który także może wymagać modernizacji w związku z nową instalacją. Jak już wiemy, do współpracy z pompą ciepła najlepiej nadają się instalacje niskotemperaturowe, takie jak chociażby ogrzewanie płaszczyznowe (bowiem to właśnie ono osiąga najwyższą sprawność przy niskiej temperaturze zasilania instalacji grzewczej). Nie sprawdzi się natomiast zasilanie niskotemperaturową pompą ciepła pierwotnej instalacji z grzejnikami żeliwnymi, których moc wynika przede wszystkim z wysokiej temperatury zasilania (wynoszącej zazwyczaj od ok. 60°C do 75°C), a nie dużej powierzchni grzejnej (jak przy dobranym do współpracy z nią systemie grzewczym).

Pompa ciepła zapewnia ogrzewanie budynku, o ile istniejący system grzewczy nie wymaga zbyt wysokiej temperatury zasilania (> 60°C). Dlatego też, pozostawienie starych grzejników po wymianie kotła na pompę ciepła i zasilanie ich wodą o temperaturze mniejszej niż wymagana, znacznie obniży wydajność instalacji. Oczywiście, obniżenie temperatury zasilania tradycyjnych grzejników można zrekompensować zwiększając przykładowo ich powierzchnię. W większości przypadków, straciłoby to jednak sens, gdy ich liczbę trzeba byłoby podwoić, a nawet potroić. Ponadto zamontowanie kaloryferów jest procesem dużo bardziej skomplikowanym, niż może się początkowo wydawać, w związku z tym, wygodniejsze i bezpieczniejsze z punktu widzenia pompy ciepła, okazać może się zamontowanie nowego ogrzewania płaszczyznowego. Chociaż i również w tym wypadku będzie to wiązać się z generalnym remontem (wymaga nie tylko wymiany posadzek, ale również ingerencji w głębsze warstwy podłogi).

Znacznie mniej kłopotliwy może wówczas okazać się montaż ogrzewania ściennego lub sufitowego (obniżenia pomieszczenia o 3 cm jest praktycznie niezauważalne). Można również pomyśleć o zastąpieniu grzejników klimakonwektorami, dzięki którym można zarówno ogrzewać, jak i chłodzić pomieszczenia. Zmiana ta jednak powinna być poprzedzona dokładną analizą dokonaną przez doświadczonego fachowca.

Wysokotemperaturowa pompa ciepła do starego domu

Jak wynika z praktyki firm instalacyjnych, o ile istnieje taka możliwość, to można pozostawić w budynku instalację grzewczą opartą o grzejniki (zwłaszcza, gdy założenie ogrzewania podłogowego może być utrudnione, a wręcz niemożliwe). Wtedy jednak:

• po pierwsze – konieczne jest przeanalizowanie tego, czy dana pompa ciepła zapewni odpowiednią temperaturę zasilania;
• po drugie – kluczowym zadaniem jest wybranie odpowiedniego rodzaju pompy ciepła.

Ponieważ na rynku dostępne są nie tylko niskotemperaturowe pompy ciepła (cieszące się największą popularnością), ale i wysokotemperaturowe pompy ciepła, które znajdują zastosowanie w starszym budownictwie oraz obiektach sakralnych i zabytkowych. W swojej ofercie mają je m.in. tacy znani producenci jak: Danfoss, Vaillant, LG czy Daikin. Co bowiem istotne, w wysokotemperaturowych pompach ciepła stosowane są technologie, które umożliwiają uzyskanie wyższej temperatury wody grzewczej (mogą one zasilać instalację parametrem 65°C, a niektóre nawet 80°C). Natomiast pompy ciepła niskotemperaturowe pracują optymalnie w zakresie 35-40°C (podanie takiej temperatury na stare grzejniki spowodowałoby obniżenie ich mocy grzewczej o ok. połowę).

Jak obniżyć wydatki związane z zakupem i montażem pompy ciepła w nowym i starym domu?

Pompy ciepła obok paneli fotowoltaicznych stały się jednym z popularniejszych urządzeń OZE, na które Polacy decydują się coraz częściej. Podobnie jak w przypadku fotowoltaiki, również wydatki na pompę ciepła można obniżyć przez skorzystanie z różnych programów umożliwiających uzyskanie dotacji. Jakich?

Dofinansowanie do pompy ciepła w starym domu

Osoby planujące inwestycję w ekologiczną pompę ciepła do starego domu, mogą skorzystać z rządowego programu Czyste Powietrze, który realizowany jest przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Kwota maksymalna dotacji do pompy ciepła w przypadku:

• podstawowego poziomu dofinansowania (część pierwsza programu) może wynosić w przypadku powietrznej pompy ciepła o podwyższonej klasie energetycznej do 19.400 zł, a w przypadku gruntowej pompy ciepła o podwyższonej klasie energetycznej – do 28.000 zł;
• podwyższonego poziomu dofinansowania (część druga programu). Wówczas kwota dotacji jaką można uzyskać na powietrzną pompę ciepła o podwyższonej klasie energetycznej, to 28.000 zł, a dla gruntowej pompy ciepła o podwyższonej klasie energetycznej to 40.700 zł;
• najwyższego poziomu dofinansowania (część trzecia programu), dla powietrznej pompy ciepła o podwyższonej klasie energetycznej są to 32.200 zł, a dla gruntowej pompy ciepła o podwyższonej klasie energetycznej, nawet 50.900 zł.

Ponadto wydatki związane z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych, wymianą źródeł ogrzewania oraz instalacją odnawialnych źródeł energii w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, można odliczyć w ramach ulgi termomodernizacyjnej. Przy czym należy tu pamiętać o tym, że odliczenie ulgi dotyczy wyłącznie budynków już wybudowanych. Maksymalna limit odliczeń, obejmujących m.in. pompy ciepła i fotowoltaikę, których podatnik może dokonać w jej ramach wynosi 53.000 zł.

Ponadto koszt zakupu pompy ciepła w starym domu obniżyć można także korzystając z:

• programu Stop Smog;
• programu Ciepłe Mieszkanie.

Dotacja na pompę ciepła w nowym domu

Niestety możliwości odliczenia wydatków na pompę ciepła w ramach ulgi termomodernizacyjnej nie mają już właściciele nowych domów. Nie mogą oni również skorzystać z różnego rodzaju dotacji do wymiany pieca, dzięki którym możliwe jest obniżenie kosztów początkowych inwestycji i skrócenie czasu, w którym zwrócą się wydane pieniądze. Nie do nich jest również skierowane “Czyste Powietrze” (dotacja ta została wstrzymana dla domów w budowie z początkiem 2020 roku).

Czy można zatem ubiegać się o jakiekolwiek dofinansowanie do pompy ciepła w nowym domu? Otóż tak, albowiem w kwietniu 2022 roku uruchomiony został program Moje Ciepło, zapewniający finansowanie dla nowych budynków jednorodzinnych z tymi nowoczesnymi, ekologicznymi urządzeniami grzewczymi. Dofinansowanie w jego ramach dostępne jest w formie dotacji do 30 proc. albo do 45 proc. kosztów kwalifikowanych. W tym maksymalnie:

• 7.000 zł w przypadku powietrznej pompy ciepła;
• 21.000 zł w przypadku gruntowej pompy ciepła.

Z kolei 22.04.2023 roku ruszył poszerzony o dofinansowanie do pomp ciepła program Mój Prąd. Ponadto osobom, które nie posiadają oszczędności oraz nie mogą ubiegać się o dofinansowania, pozostaje jeszcze jedna możliwość – kredy na pompę ciepła udzielany przez banki na korzystnych warunkach.