Rachunek za prąd - jak czytać fakturę energii elektrycznej?

Jak czytać rachunek za prąd? Umowa kompleksowa

Jeżeli podpisaliśmy umowę kompleksową, otrzymujemy jeden, zbiorczy rachunek za prąd. W takiej sytuacji faktura taka zawiera kilka części składowych, wśród których znajdują się następujące elementy:

• Cena za pobraną energię czynną
• Stawka opłaty abonamentowej w obrocie (opłata handlowa)
• Składnik stały składki sieciowej
• Składnik zmienny stawki sieciowej
• Składnik jakościowy stawki opłaty systemowej
• Stawka opłaty przejściowej
• Opłata abonamentowa

Po wyszczególnieniu wyżej wymienionych pozycji wraz z cenami jednostkowymi netto, na dokumencie znajduje się rubryka z rozliczeniem VAT, wyliczająca podatek w wysokości 23%. Dopiero poniżej znajdziemy podsumowanie ilości wykorzystanych kWh oraz kwotę brutto, jaką należy uiścić z tytułu korzystania z energii elektrycznej oraz jej dystrybucji.

Faktura za prąd w przypadku dwóch odrębnych umów

W sytuacji, gdy klient nie podpisał umowy kompleksowej, otrzymuje dwie odrębne faktury za prąd w związku z dwiema oddzielnymi umowami, jakie musiał podpisać. W ramach umowy sprzedaży energii otrzymuje on fakturę, która zawiera cenę za pobraną energię elektryczną oraz stawkę opłaty abonamentowej w obrocie (czyli opłatę handlową). Druga faktura przychodzi do niego natomiast od lokalnego Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD). Na tym dokumencie, powstałym w wyniku umowy o świadczenie usługi dystrybucji energii elektrycznej, znajdują się pozostałe elementy: składnik stały oraz składnik zmienny stawki sieciowej, składnik jakościowy stawki opłaty systemowej, stawka opłaty przejściowej oraz opłata abonamentowa.

Elementy składowe faktury – opłaty za pobrany prąd

W przypadku opłat za prąd mamy do czynienia z dwoma kosztami. Pierwszy z nich to opłata za energię czynną – jest to podstawowa opłata na rachunku, wyrażona w złotych za kWh (w przypadku taryfy G, dotyczącej gospodarstw domowych) lub w złotych za MWh (w przypadku firm, korzystających z taryfy A, B lub taryfy C). To właśnie widniejąca tutaj stawka ma podstawowe znaczenie dla klienta, który powinien wybrać taką ofertę, która pozwoli mu zaoszczędzić najwięcej pieniędzy na zakupie energii elektrycznej. Drugim składnikiem jest opłata handlowa – to kwota, jaką ponosi klient z tytułu obsługi, rozliczania i fakturowania. Nierzadko wielu sprzedawców rezygnuje z tej opłaty - jeśli jednak występuje, wyrażona jest w złotych za miesiąc.

Elementy składowe – opłaty dystrybucyjne

Osobną kwestię stanowią opłaty dystrybucyjne, które trafiają do Operatorów Systemów Dystrybucyjnych i wynikają z kosztów, jakie ponoszą te podmioty z tytułu dostarczania prądu do domów i firm. Tutaj rozróżnić należy następujące koszty:

Opłata abonamentowa

Jest to kwota należna za odczytywanie wskazań układów pomiarowo-rozliczeniowych i ich bieżącej kontroli. Innymi słowy, jest to opłata za odczyt licznika, która pokrywa koszt inkasenta, który dokonuje fizycznego odczytu licznika prądu. Stawka opłaty abonamentowej zależy od wybranego przez klienta okresu rozliczeniowego. 12-miesięczny okres rozliczeniowy wiąże się z niższą stawką, ponieważ inkasent dokonuje odczytu raz w roku. Częstsze wizyty inkasenta (co miesiąc, dwa lub co sześć miesięcy) wiążą się z proporcjonalnym wzrostem tej kwoty.

Opłata przejściowa

Wiąże się ona z wcześniejszym rozwiązaniem kontraktów długoterminowych z elektrowniami, które zawierano w latach 1994-1998 jako zabezpieczenie kredytów zaciągniętych na realizację inwestycji. Ostatni kontrakt wygasa w 2027 roku i prawdopodobnie od tej pory opłata przejściowa zniknie z rachunków klientów. W przypadku gospodarstw domowych opłata przejściowa jest stałą opłatą, wyrażoną w złotych na miesiąc. Jej wysokość zależy od rocznego zużycia energii elektrycznej. I tak (ceny na 2021 rok):

• jeśli zużywamy poniżej 500 kWh/rok – opłata wynosi 0,02 zł miesięcznie,
• jeśli zużywamy od 500 do 1200 kWh/rok – opłata wynosi 0,10 zł miesięcznie,
• jeśli zużywamy powyżej 1200 kWh/rok – opłata wynosi 0,33 zł miesięcznie.

Składnik stały stawki sieciowej

W tym przypadku mamy do czynienia z opłatą za usługi dystrybucji energii elektrycznej, a ściślej – kwota ta pokrywa koszty eksploatacji i rozwoju sieci przesyłowej i dystrybucyjnej. Pobierana jest jako opłata miesięczna, wyrażona w złotych, a należna kwota przybiera inne wartości, zależnie od lokalnego OSD i rodzaju taryfy. Przykładowo osoby podłączone do PGE Dystrybucji (obszar Białystok), korzystające z taryfy G11 w 2021 roku zapłacą miesięcznie 3,14 zł dla układu jednofazowego i 4,78 zł dla układu trójfazowego, natomiast odbiorcy energii elektrycznej z taryfy G11 od spółki Tauron Dystrybucja (obszar krakowski) zapłacą co miesiąc 3,52 zł dla układu jednofazowego lub 5,93 zł dla układu trójfazowego.

Składnik zmienny stawki sieciowej

Podobnie jak w przypadku powyższego składnika, mamy do czynienia z opłatą za usługi dystrybucji. Tym razem jednak jest to kwota zmienna, której wysokość zależy od kWh zużytych przez odbiorcę. Opłata ta pokrywa ponadto koszty zakupu energii przez dystrybutora, konieczne do pokrycia strat sieciowych oraz kosztów związanych z transportem energii sieciami należącymi do innych operatorów lub przedsiębiorstw energetycznych. Oznacza to, że najwyższe opłaty składnika zmiennego stawki sieciowej dotyczą odległych, mało zurbanizowanych obszarów, które wiążą się dla dystrybutora z największymi stratami w przesyle oraz największym kosztem transportu energii elektrycznej i kosztem rozwoju i utrzymania infrastruktury.

Stawka jakościowa

Jest to opłata z tytułu korzystania z krajowego systemu elektroenergetycznego, czyli – innymi słowy – sieci operatora systemu przesyłowego firmy PSE. Większość tej stawki wiąże się z kosztami utrzymania całego systemu oraz zapewniania niezawodności bieżących dostaw energii elektrycznej w odpowiedniej jakości. Stawka jakościowa liczona jest zawsze w złotych za kWh zużytej przez odbiorcę końcowego energii elektrycznej. Obecnie dla gospodarstw domowych i firm wynosi ona 0,0102 zł/kWh.

Opłata mocowa

Opłata mocowa pojawiła się na fakturach w związku z przyjętą w 2017 roku ustawą o rynku mocy, mającą na celu wynagradzać wytwórców za utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego. Wysokość miesięcznych stawek opłaty mocowej określana jest przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. To, ile zapłaci dany klient, zależy od jego rocznego zużycia energii elektrycznej. Stawki opłaty mocowej w 2021 roku wynoszą:

• odbiorcy o rocznym zużyciu energii elektrycznej poniżej 500 kWh - 1,87 zł netto (2,30 zł brutto) miesięcznie;
• odbiorcy o rocznym zużyciu energii od 500 kWh do 1200 kWh - 4, 48 zł netto (5,51 zł brutto) miesięcznie;
• odbiorcy o rocznym zużyciu energii powyżej 1200 kWh do 2800 kWh - 7,47 zł netto (9,19 zł brutto) miesięcznie;
• odbiorcy o rocznym zużyciu energii elektrycznej powyżej 2800 kWh - 10,46 zł netto (12,87 zł brutto);
• pozostałe grupy odbiorców zużywających energię elektryczną pobraną z sieci w ciągu doby (w dni robocze od 7:00 do 21:00) - 0,0762 zł/kWh.

Uwaga: Znane są już stawki opłaty mocowej na 2024 rok.

Opłata OZE

Wprowadzona w 2021 roku opłata OZE wynika z ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii. Jej celem jest pokrycie kosztów, jakie powstają w związku z uczestnictwem producentów zielonej energii w systemie aukcyjnym i w systemach taryfy gwarantowanej, pokrywa ona ponadto dopłaty do ceny rynkowej. Opłata OZE ma wspierać wytwarzanie energii elektrycznej, która pochodzi z odnawialnych źródeł energii, a jej wysokość w 2021 roku wynosi 2,2 zł/MWh.

Opłata kogeneracyjna

Opłata ta wyrażona jest w zł/MWh i dotyczy zapewnienia dostępności energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji w krajowym systemie elektroenergetycznym. Co istotne, wysokość stawki opłaty kogeneracyjnej na 2021 roku wynosi 0,00 zł/MWh.

Jak wygląda przykładowy rachunek za prąd?

Przyjrzyjmy się, jak może wyglądać przykładowa faktura za energię elektryczną (wersja elektroniczna faktury), wystawiona przez firmę Energa dla taryfy G12W - rozliczenie rzeczywiste. Pierwsza strona tego dokumentu przedstawia rozliczenie faktycznie zużytej przez użytkownika energii w danym okresie oraz formy płatności:

Z drugiej strony rachunek za prąd zawiera: dane odczytowe ze stref pomiarowych (szczyt i pozaszczyt); szczegółowe rozliczenie sprzedaży prądu; szczegółowe rozliczenie dystrybucji prądu; na samym dole znajduje się pełne rozliczenie w wartościach netto i brutto.

Powyższy rachunek, to realny dokument udostępniony przez naszą redakcyjną koleżankę - warto zwrócić uwagę, jak na wysokość rachunku wpływają opłaty dystrybucyjne. Opłaty związane ze sprzedażą energii wynoszą 29,74 zł netto, natomiast dystrybucji: 45,31 zł netto. Też Was zabolały serce i portfel? :)